مقدمه

قدمت استفاده از سنگریزه‌ها و خرده‌سنگ‌ها:

انسان از زمان‌های دور سنگریزه‌ها را جمع می‌کرد و از آنها ابزارمی‌ساخت، او از آنها مهره درست می‌کرد و رنگ می‌زد تا زینت تن او شود. 8 هزار سالقبل از میلاد مردم منطقه‌ای که اکنون فرانسه و اسپانیا نامیده می‌شود با اجرای رنگقرمز روی سنگریزه‌ها نقطه‌گذاری و خطوط موجدار می‌کشیده و آنها را تزئین می‌کردند.

اولین نمونه‌های شناخته شده کاربرد موزائیک از سنگریزه‌ها متعلقبه قرن هشتم قبل از میلاد و در آسیای صغیر است. در قرن سوم قبل از میلاد یونانی‌هاسنگفرش‌های موزائیکی وسیعی از سنگریزه‌های تیره‌رنگ با انتقال تدریجی بسیار ظریف بهسمت رنگ روشن ساختند.

موزائیک‌های مقدونیه به درجه اوج صنعت خود رسیدند، آنها با ساروجکردن تکه‌های باریکی از سرب خط فاصل تندیس‌ها را طراحی می‌کردند و به آنها استحکاممی‌بخشیدند. در موزائیک‌های قدیمی چینی‌ها آمیخته‌ای از نقش‌های هندسی و نقشمایه‌های گل و گیاه بود و اغلب با کاشی‌های سقف طرح‌ریزی می‌شد. در مقابلموزائیک‌های پرتغالی‌ها به‌طور معمول برجسته و انتزاعی بود.

سنگ‌فرش‌های موزائیکی اسپانیا بیشتر پالوده شده و با سنگریزه‌هایخاکستری، سفید و ارغوانی انواع طرح‌های هندسی را خلق کرده‌اند.

در بعضی از فرهنگ‌ها سنگ علاوه بر جنبه کاربردی و تزئینی اهمیتمعنوی نیز دارد، در باغ‌های ژاپنی، سنگ‌ها، بنیاد و روح باغ، به‌شمار می‌روند و درباور آنها سنگ پناهگاه خیابان است.

اغلب سنگ‌های ویژه را در محل وسیعی از شن و ماسه قرار می‌دهند کهبه زیبایی شیار کشیده شده است تا به اجناس آرامش و تعادل کامل دست دهد.

1- استخراج بلوک سنگ از معدن

استخراج بلوک سنگ از معدن توسط دستگاه سیم برش الماسه و یا انفجارصورت می‌پذیرد. در استخراج سنگ‌های ساختمانی علاوه بر نمونه بلوک سنگ جهت تامینسنگ‌ها نما از باطله‌های آنها نیز استفاده می‌گردد از جمله استفاده از این باطله‌هادر استفاده از جداول در خیابان‌ها استفاده می‌شود.

در استخراج سنگ‌های ساختمانی باید توجه داشت که به گونه‌ای سنگاستخراج می‌شود تا با کمترین باطله برخورد کرده و با بهترین کیفیت سنگ استخراج شود. در سنگ‌های آهکی و مرمریتی از سیم برش الماسه و انفجارهای کنترل شده و توسط پاکت‌هاجهت استخراج سنگ استفاده می‌شود اما اخیراً از مواد منبسط شونده همچون کتراک نیزمی‌توان جهت استخراج سنگ‌ها به صورت بلوک‌های منظم جهت کاهش باطله استفاده شود. (1)

2- سنگ تزئینی، ساختمانی و نما

سنگ‌های اصلی مورد استفاده در سنگ‌نما عبارتند از: گرانیت، مرمر،تراورتن، سنگ چینی، مرمریت، ماسه سنگ و سنگ لوح.

از سنگ‌های آذرین به جز گرانیت نمونه‌های دیگر را کمتر مورداستفاده قرار می‌دهد. به‌هر‌حال انواع دیگر سنگ‌های آذرین مورد استفاده در صنایعساختمانی عبارتند از: دیوریت، بازالت، سینیت، کابرولابرادیوریت و دیاباز. اصطلاحاتبه‌کار گرفته شده در صنایع سنگبری در همه جای دنیا تفاوت فاحش با اصطلاحاتسنگ‌شناسی آنها از دید زمین‌شناسان دارد. به‌عنوان مثال اصطلاح گرانیت قابل برش نهتنها به گرانیت حقیقی بلکه به سنگ‌هایی مانند کوارتزدیورتیت، سینیت، کوارتزپورفیری،شیست، گنایس و حتی گابرو اطلاق می‌شود و یا مرمر قابل برش نه تنها شامل مرمر حقیقیاست بلکه انواع سنگ‌های آهکی دگرگون نشده و همچنین هر گونه آهک صیقل‌پذیر را نیزشامل می‌شود. سنگبری‌ها، سنگ‌هایی نظیر سرپانتین، انیکس، تراورتن و حتی انواعی ازگرافیت‌ها را مرمر می‌نامند و بنابراین مفهوم دگرگون شدن سنگ‌های آهکی به منظورتبدیل شدن به مرمر که از اصول پایه در سنگ‌شناسی است برای سنگ‌های نما در بازارسنگبری مصداق ندارد. (1)

3- سنگ‌های قابل برش از نظر Shestoperov

با توجه به نکات فوق انواع سنگ‌های قابل برش مورد استفاده برایمصارف گوناگون را شستوپروف Shestoperov در سال 1983 به شرح زیر پیشنهاد کرده است:

سنگ روکار بناها: آهک‌های متراکم، ماسه سنگ، مرمرهای الوان،توف‌های آتش‌فشانی، گرانیت، سینیت، دیوریت، لابرادوریت، کابرو، بازالت و سنگ‌هایدیگری که قابل دسترس بوده و با شرایط ساختمان سازگاری داشته باشند.

سنگ مورد استفاده در دیوارها: آهک، دولومیت، ماسه سنگ‌ها، سنگ گچو توف‌های آتش ‌فشانی است. 
سنگ نمای داخل بناها: مرمرهای صیقل‌پذیر، سنگ گچ،توف، برش، کنکومراهای با سیمان کربناته.

سنگ‌های مورد استفاده برای مصارف خاص صنعتی: (خود شامل موارد ذیلاست).

سنگ‌های مقاوم در مقابل حرارت: سنگ صابون (تالک، تالک شیست) توف،آندزیت، بازالت، دیاباز.

سنگ‌های مقاوم در مقابل اسیدها: گرانیت، دیوریت، کوارتزیت، ماسهسنگ‌های سیلیسی، آندزیت، تراکیت، بازالت، دیاباز، کلسیت.

سنگ‌های مقاوم در مقابل قلیائی‌ها: آهک‌های متراکم، دولومیت‌ها،منیزیت‌ها، ماسه سنگ‌های آهکی.

سنگ‌های مورد استفاده برای پله‌های خارجی بناها: ماسه سنگ،گرانیت، دیوریت، سینیت، کابرو، بازالت.

سنگ‌های مورد استفاده برای پله‌های داخلی بناها: مرمر، گرانیت،لابردوریت. (2)

4- عمر مفید سنگ‌های ساختمانی، تزئینی ونما

عمر مفید سنگ یا دوام آنها در مقابل عوامل فرسایش مورد توجهکارشناسان و افراد دست‌اندرکار سنگ است و عموماً سعی می‌شود به طریقه آزمایشگاهیارقامی برای این منظور ارائه گردد. ولی با بررسی ساختمان‌های قدیمی یا تاریخیمی‌توانیم عوامل فرسایش را به‌طور مستقیم مورد مطالعه قرار دهیم و با تهیه آماری ازانواع سنگ و میزان فرسایش حد طبیعی عمر سنگ را به‌دست آوریم و هرچه آمار بیشتر باشدنتایج ما به واقعیت نزدیک‌تر است. (2)

5- کم کردن ضایعات سنگ

یکی از راههای کم کردن ضایعات سنگ چسب و تور کردن بلوک سنگ است کهدر هر مترمربع مبلغ 000,20 ریال جهت هزینه چسب و تور استفاده می‌شود. چسب و تور جهتسنگ‌هایی استفاده می‌شود که در زیر قله بر خرد می‌گردند و سنگ دارای پرت زیادمی‌گردد. لذا مجبور می‌شویم این عمل را بر روی سنگ انجام دهیم البته در برخی ازسنگ‌ها این عمل توجیه اقتصادی ندارد. در ایتالیا یکی از روش‌هایی که سنگ را چسبمی‌کنند این است که بلوک سنگ‌هایی که احتمال خرد شدن را دارند دپو کرده و همزمان دریک استخر چسب قرار می‌دهند تا چسب در بین خلل و فرج سنگ فرو رفته، پس از این مرحلهبلوک سنگ را خارج ساخته و به کارخانه می‌فرستند این نوع چسب‌ رزینی به‌گونه‌ای عملمی‌کند که در حین ساب خوردن نه تنها از کیفیت سنگ کم نمی‌سازد بلکه به کیفیت آن درهنگام ساب خوردن می‌افزاید. (2)

6- عوامل مهم تشکیل ضایعات و باطله‌های سنگ‌هایتزئینی

- کارخانجات سنگ با توجه به قله‌های آورده شده به کارخانجات کهاین قله‌ها دارای شکاف‌هایی بوده که در موقع برش توسط قله بر در کارخانه باعثضایعات بیشتر شده و از استحکام معمول محصول نیز می‌کاهد.

- براساس آمار به‌دست آمده، یک تن سنگ زمانی که از معدن خارجمی‌گردد 50% آن ناسالم و غیرقابل استفاده است که ضمن ایجاد ضایعات در نتیجهمصرف‌کننده باید برای هر یک تن سنگ دو برابر بهای آن را بپردازد.

- معمولاً پلاک‌هایی که در کارخانجات سنگبری، استفاده می‌گردند یاتولید می‌شوند به‌علت عدم دقت در حمل غالباً باعث ایجاد شکستگی در لبه‌ها، ترک‌ها ویاخراش در سطح ساب خورده می‌شود و باعث ایجاد ضایعات می‌شود.

- توسط دستگاه بلو‌ک‌بر

- توسط اره گروه‌های چندتیغه‌ای

- توسط چکش

- چنانچه امتداد لایه‌ها به‌موازات راستای چین‌خوردگی نباشد سنگشکستگی بیشتری دارد.

- تاثیر گسله‌ها و درزه‌ها بر سنگ‌ها

- سنگ‌های واقع در نواحی شکسته

- روند استخراج در جهت عکس شیب طبقات نباشد

- معادنی که به‌روش انفجاری استخراج می‌گردند در اثر ضربه انفجاربه‌میزان زیادی درزه ایجاد می‌شود که در زمان برش یا صیقل منجر به شکستن پلاک وایجاد ضایعات می‌گردد.

- توسط دستگاه سیم برش هنگام برش سنگ (2)

7- مقایسه ضایعات سنگ در معدن و کارخانهفرآوری

باطله‌های موجود در کارخانه و معدن یک شباهت به‌هم دارند و آن ایناست که هر دو ماده یک جنس و یک ترکیب شیمیایی دارند ولی از نظر نوع عملکرد با همتفاوت دارند و این عملکرد بستگی به نوع سنگ، ضخامت و از اندازه‌های متفاوتی کهدارند متفاوتند.

8- مقایسه کاربردی ضایعات سنگ‌های گرانیتی وتراورتن

1- بسته به نوع سنگ می‌توان از آنها استفاده‌های زیادی کرد، اگرسنگ‌های ضایعاتی از نوع آذین باشند که سخت می‌باشند می‌توان از آنها برای تولیدسنگفرش استفاده نمود، ولی اگر سنگ‌های نرم باشند مانند تراورتن می‌توان آنها را بهپودر سنگ تبدیل نمود یا از آنها برای تهیه سنگ‌های آنتیک که در نماها استفادهمی‌شود بهره برد.

2- معادن سنگ گرانیت 25% معادن سنگ را تشکیل می‌دهند و بیشترینضایعات سنگ‌ها هم مربوط به سنگ گرانیت است زیرا روش استخراج در این معادن فاصلهزیادی با استانداردهای جهانی دارد ولی در معادن سنگ نرم از جمله تراورتن با توجه بهاستفاده از روش‌های مکانیزه، مقدار باطله در حد کمی است و در گذشته قطعات کوچک سنگتراورتن در معادن دپو می‌شدند ولی هم‌اکنون با افزایش قیمت سنگ، فرآوری این قطعاتاز نظر اقتصادی توجیه‌پذیر است. (3)

9- دلایل عدم به‌کارگیری سنگ‌های گرانیتی و کوارتزیتجهت استفاده سنگ‌های آنتیک

1- ضایعات سنگ‌هایی که برای تولید سنگ‌های آنتیک به‌کار می‌رود،بایستی سختی قابل قبول داشته باشند سختی زیاد نیز شرایط برش و صیقل دادن سنگ رامشکل ساخته و هزینه تهیه سنگ آنتیک را بالا می‌برد. لذا سختی باید در حد قابل‌ قبولباشد در نتیجه تهیه سنگ‌های آنتیکی به‌دلیل سختی زیاد گرانیت‌ها و کوارتزیت‌ها گرانتمام می‌شود.

2- به‌طور کلی ضایعات سنگی که در برابر اسیدها مقاوم می‌باشند جهتتولید سنگ‌های آنتیک مناسب نمی‌باشند از جمله گرانیت، سینیت، دیوزیت، کوارتزیت،آنزریت، تراکیت، بازاکت، دیاباز و ماسه سنگ ولی سنگ‌های ذکر شده جهت تولید سنگ‌فرش،کف‌پوش، دیوار داخلی یا خارجی مناسب می‌باشند. (5)

10- دلایل استفاده از ضایعات سنگ‌های تراورتن جهتتولیدسنگ‌های آنتیک

1- مقاومت قابل قبول سنگ‌های تراورتن 2- سختی کم 3- قابلیت ساب وبرش 4- استحکام بالا و شکل‌پذیری 5- بلوری بودن 6- چگالی زیاد 7- زیبایی ظاهر 8- وجود تخلخل جهت چسبیدن کامل به ملات 9- سهولت دسترسی 10- عدم امکان آلتره شدن ذخایرآن 11- تنوع رنگ‌ها 12- ارزانی نسبت به سایر سنگ‌ها 13- عدم وجود ساختارهایتکنونیکی بر روی این ذخایر به‌دلیل جوان بودن آنها (کوارترنر) 14- شرایط استخراجایده‌آل دارند به‌همین دلیل اغلب با لایه‌بندی افقی، شیب کم و در نقاط کم‌ارتفاع وقابل دستیابی تشکیل می‌گردند 15- مقاومت فشاری 16- جذب رطوبت 17- در مقابلقلیایی‌ها مقاومند 18- افزایش صادرات سنگ‌های تراورتن باعث بالا رفتن توان مالیمعدن‌کاران و ایجاد واحد فرآوری باطله شده. (5)

11- سنگ مصنوعی چیست؟

سنگ‌های مصنوعی از ترکیب مجدد سنگ‌های طبیعی با مواد فزاینده دیگربه‌دست می‌آیند که به آنها وزن کمتری داده و در نتیجه نصب آنها سریع‌تر می‌شود. برای آنکه بدانیم سنگ‌های مصنوعی از چه چیز ساخته شده‌اند به اختصار می‌توان گفت کهاین سنگ‌ها از ترکیب سیمان، رس‌ها، آگرگات‌های سنگ‌های ضایعاتی و خاک‌های سبک وزنساخته می‌شوند. مواد به‌کار رفته در این سنگ‌ها تماماً کیفیتی مبتنی بر ملاحظاتمحیطی و انسانی دارند. رنگ‌دانه‌های اکسید آهن رنگ موردنظر را به این سنگ‌هامی‌دهد. ترکیبی که از این راه به دست می‌آید در قالب‌هایی ریخته می‌شود که داراینقش و نگارهای سنگ‌های طبیعی می‌باشند و به این سنگ‌ها سیمایی کاملاً طبیعی می‌دهد. از نظر قیمت، سنگ‌های مصنوعی به مراتب قیمتی کمتر از سنگ‌های طبیعی دارند، چرا کهکارهای دشواری که روی سنگ طبیعی برای رساندن آن به بازار و قابل استفاده کردن آنانجام می‌شود در مورد سنگ‌های مصنوعی غیرضروری می‌نماید و دارای وزنی کمتر و ضخامتیکوچکتر هستند که به ما این اجازه را می‌دهد که سه برابر سنگ‌های طبیعی بتوانیم آنهارا به‌کار گیریم. علاوه بر اینها مقاومت ساختاری آنها در فونداسیون‌های خاص تواناییتحمل بارهای زیاد را به آنها می‌دهد. سنگ‌های مصنوعی در واحد مترمربعی برای قطعاتتخت به فروش می‌رسند و بسته‌بندی آنها در جعبه‌های چوبی دستی انجام می‌شود. (4)

12- مراحل تولید بلوک سنگ‌ مصنوعی

هر پلان تولیدی به سه بخش یا دپارتمان تقسیم می‌شود که خودبه‌وسیله ماشین‌آلاتی که پروسه‌های خاص کاری را دارند تجهیز شده است. (4)

مرحله اول: ساخت بلوک

1- ماشین‌ها و تجهیزاتی که ترکیبات مخلوط را تامین می‌کنند و آنهارا برای پلان بعدی مهیا می‌سازند.

2- ماشین‌ها و تجهیزاتی برای مخلوط کردن ترکیبات و فرستادن آنهابه خط ساخت بلوک

3- ماشین‌های ترکیب‌ کننده بلوک و به‌منظور فشرده کردن و فشار ولرزش تحت شرایط خلاء

مرحله دوم: بریدن بلوک‌ها در ابعاد Slab

ماشین‌ها و تجهیزاتی برای برش بلوک‌ها به اسلب‌ها

مرحله سوم: فرآیندهای اسلب (پرداخت Slab)

خطوط پیوسته و ماشین‌آلاتی برای پرداخت اسلب‌ها (کالیبره کردن،پولیش، اندازه کردن و ابزارکاری)

در پایان این خط تولید، مرحله بسته‌بندی اتوماتیک برای قطعاتانجام می‌شود.

13- تکنولوژی ساخت سنگ مصنوعی

موادی که برای خط تولید سنگ‌های مصنوعی به‌کار می‌روند طوریانتخاب می‌شوند که برای کارهای داخلی و خارجی ساختمان چه در کف و چه در نما ایده‌آلباشد. تکنولوژی ترکیبی ویبره ـ پرس و نیز به‌کار بردن مواد طبیعی سنگ در ترکیب آناز جمله مرمرها، سنگ‌های کلسیتی، گرانیت‌ها و سنگ‌های سیلیسی به همراه سیمان ومقدار کمی آب خواصی به سنگ می‌دهد که 75% کیفیت خواص سنگ طبیعی را دارا باشد. محصولات استاندارد آنهایی هستند که پس از تولید آماده نصب بوده و پارامترهای آنهاتکمیل و ضخامت آنها کالیبره شده باشد و لبه‌هایش نیز ابزار خورده باشد. سنگ‌هایطبیعی امروزه در مقابل فشار، نور، اشعه ماوراء بنفش و ناملایمات جوی به‌صورت بسیارکاملی مقاوم هستند. به‌علاوه محصولاتی هستند با نیاز به نگهداری کم و می‌توانند پساز نصب بارها ساب خورده و صددرصد مانند سنگ طبیعی رفتار نمایند. از دیگر خصوصیاتاین سنگ‌ها می‌توان به تک‌لایه بودن آنها اشاره کرد که در محیط خلاء فشرده و ویبرهمی‌شوند و ترکیب آنها شامل درصد بالایی از دانه‌های به‌هم پیوسته از ترکیبآگرگات‌های سنگ طبیعی است مانند مرمر، گرانیت، کوارتز، پروفیری، دیوریت که با سیمانپرتلند 25/5 کلاس 1 به‌هم می‌چسبند. میزان آب ـ سیمان درحدود 5 و 30 است. پانل‌هادرجه‌بندی شده، تخت و در قسمت‌های لبه همانگونه که ما بخواهیم پخ خورده و طبقتلورانس‌های دیمانسیونی بوده و از لحاظ عکس‌العمل در برابر آتش در کلاس 5 می‌باشند. رنگ آنها چه در برابر نور طبیعی و چه در مقابل نور ماوراء بنفش تغییر نکرده و ماتنمی‌شود. (5)

14- مواد خام موجود در ترکیب سنگ‌ها

مواد خام اصلی که در ترکیب سنگ مصنوعی به‌کار می‌روند عبارتند از:

آگرگات‌ها، منیرال‌های پرکننده، چسباننده‌ها، رنگ‌دانه‌ها،افزودنی‌ها.

15- آگرگات‌ها

مواد سنگی هستند که با عوامل چسبنده مخلوط شده و مخلوطی رامی‌سازند که کاملاً فشرده می‌شود. آگرگات‌ها ممکن است آهکی باشند مانند مرمریت،دولومیت و دیگر سنگ‌های آهکی یا سیلیکاته باشند مانند گرانیت، پرفیری، کوارتز،بازالت، ماسه‌های سیلیکاتی، کوارتزیت و غیره.

آگرگات‌ها معمولاً به شکل دانه‌های ماسه در اندازه‌های مختلفبه‌کار برده می‌شوند. آگرگات‌ها ممکن است از خردایش قطعات بزرگتر سنگی و یا ازرسوبات ماسه‌ای به‌طور مستقیم به‌دست آیند.

انتخاب طبیعت، اندازه و دانه‌بندی آنها بستگی به سیمای سنگ ومشخصات فیزیکی و مکانیکی محصول دارد. (5)

16- خردایش و انتخاب آگرگات‌های آهکی

آگرگات‌های خشک ممکن است به اندازه‌های موردنیاز خرد شوند و درصنایع امروزی باید به ابعاد مناسب خرد شوند. مراحل تولید این قطعات همانطور که گفتهشد در ابعادی که ماشین‌ها باید آنها را مخلوط کنند و بسته به اندازه سنگ‌هایاستفاده شده در پلان تولید دارد. پلان‌های "درون‌خانه‌ای" وقتی از مواد آهکیاستفاده می‌کنند، به‌طور طبیعی با سنگ‌هایی تغذیه می‌شوند که ماکزیمم اندازه راداشته باشند. البته ابعاد بیش از 300 میلی‌متر نمی‌باشد که می‌توانند از مواد باطلهبه‌دست آیند. سنگ‌های کوارتز، کوارتزیت و گرانیت معمولاً باید به ابعاد 50-20میلی‌متر خرد شوند. (5)

17- پودرها و مینرال‌های پرکننده

وقتی مینرال‌های پرکننده با رزین مخلوط شوند، چسب‌های "پایه‌رزینی" را شکل می‌دهد. آنها حاوی مواد معدنی و سنگی کاملاً خرد شده باجنس‌های متفاوت هستند. به‌طور طبیعی، کربنات‌های کلسیم برای سنگ‌های ترکیبی مورداستفاده قرار می‌گیرند که از آگرگات‌های آهکی که در ابعاد سیلیکا می‌باشند در ترکیبخود به‌کار گرفته و به‌وسیله آگرگات‌های سیلیکاتی شکل می‌گیرند. مینرال‌های پرکنندهمانند آگرگات‌ها به‌طور وسیعی در ترکیب مواد خام به‌کار می‌روند. (5)

18- چسبانده‌ها

دارای ترکیبات ساختاری رزینی هستند که همراه با پرکننده‌ها برایچسباندن دانه‌ها به‌کار می‌روند و پس از سخت شدن، پرکننده‌ها و آگرگات‌ها را کاملاًبه‌هم فیکس می‌نمایند و سنگی فشرده و مقاوم را به وجود می‌آورند.

رایج‌ترین چسب ارگانیکی که مورد استفاده قرار می‌گیرد "رزینپلیمری غیراشباع" با فرمولی بسیار مناسب برای تولید محصولات سنگ مصنوعی است. آنچهبه‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، اورتوفتالیک رزین نیمه‌سختی با حداقلواکنش است. رزین‌های پلی‌استر محصولاتی با کاربرد زیاد هستند. به‌علت وجود اجزاءتکنیکی در آنها، آنها در مناطق با تکنولوژی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. ماننداتومبیل‌سازی و علوم وابسته به ساختمان‌ها و صنایع ترکیبی. در تکنولوژی سنگ‌هایمصنوعی به‌منظور تولید بلوک‌ها این اجازه داده می‌شود تا هم از چسب‌های ارگانیک (ورزین‌های ساختاری) و هم از چسباننده‌های غیرارگانیک (سیمان پرتلند) بدون هیچ تغییریدر پلان تولید استفاده شود. البته هر چسباننده ویژگی‌های خاص خود را به محصول خواهدداد. (5)

19- رنگ‌دانه‌ها

مخلوط می‌تواند رنگ‌های گوناگونی به‌وسیله اضافه کردن بعضیرنگ‌دانه‌ها داشته باشد. رنگ‌دانه‌ها نقش رهبری و هدایت‌کنندگی در پروسه ساخت رادارند، در واقع به‌همراه رنگ طبیعی و اندازه آگرگات‌ها آنها رنگ‌های جذاب و زیباییرا به‌وجود می‌آورند و رایج‌ترین رنگ‌دانه‌های مورد استفاده اکسیدهای فلزی پودر شدهمی‌باشند که می‌توان به‌سادگی آنها را تامین نمود و به‌عنوان رنگ‌های صنعتی دربازار وجود دارند. به‌دلیل ساختار شیمیایی ثابت این رنگ‌دانه‌ها این اکسیدهای فلزیبه مرور زمان تغییر رنگ نمی‌دهند .

مقدار کمی از اکسیدها معمولاً بین 3 تا 5 کیلوگرم در هر مترمکعببرای رنگ کردن مخلوط سنگ مصنوعی به‌کار می‌رود. (5)

20- افزودنی‌ها

مواد مختلفی هستند که به مقاصد مختلف و به‌مقدار بسیار کم بهمخلوط افزوده می‌شوند. کاتالیزیست‌ها و پروموترها برای سخت‌ کردن رزین به مخلوطاضافه می‌شوند که بین 1 تا 3 درصد ترکیب وزنی مخلوط‌اند. (5)

نتیجه‌گیری و پیشنهادات

با عنایت به بلا‌استفاده بودن ضایعات در معادن و کارخانجات فرآوریو هزینه تولید سنگ‌های آنتیک که به‌مراتب از هزینه‌های تولید پلاک در سنگ‌هایتزئینی کمتر می‌باشد پیشنهاد می‌گردد وزارت صنایع و معادن از اجرای طرح تاسیسکارگاه‌های تولید سنگ‌های آنتیک در جوار معادن و همچنین در جوار کارخانجات فرآوریسنگ (در جوار دپوی باطله) حمایت نماید از بابت 1- اشتغال 2- سودآوری 3- ارزش افزوده 4- استفاده بهینه از ضایعات

 

 

ا پیشرفت علوم شیمی و متالوژی به ویژه در گرایش‌های پلیمر و کامپوزیت، تحول شگرفی در صنایع و معادن حادث شده است. ساخت و سنتز مصنوعات شیمیایی و احیای مواد معدنی از طریق فعل و انفعالات شیمیایی، یکی از کارکردهای شیمی پلیمر در عصر حاضر است، شاید ترکیب عناصر و مواد معدنی با یکدیگر و تولید مواد جدید ترکیبی تحت عنوان کامپوزیت‌ها مهم‌ترین تحول علمی قرن بیستم باشد. از سوی دیگر ترکیب مواد طبیعی بازیافتی با بستری از مواد چسبنده منجر به تولید مصنوعاتی ویژه باکارکردهای متنوع شده است.

 
در این ترکیبات معمولا از زرین‌ها به عنوان مواد چسبنده یا بستر استفاده می‌شود. مواد طبیعی بازیافتی موادی هستند که پس از یک پرسه (فرآیند تولیدی) غیرقابل استفاده و بازیافت شده است. از خصوصیات کامپوزیت‌ها (مواد ترکیبی) می‌توان به مقاومت بالا، ضربه‌پذیری خوب، فشارپذیری ایده‌آل و وزن پایین اشاره کرد.
کامپوزیت‌های ایمنی، مارپیچی و معدنی نمونه این ترکیبات هستند. به طور مثال کامپوزیت‌های ایمنی، از ترکیب الیاف بازیافتی به عنوان ماتریس و رزین‌های پلی‌استر به عنوان بستر تولید می‌شوند. همین‌طور کامپوزیت‌های معدنی، از ترکیب مواد معدنی بازیافتی با رزین‌ها حاصل می‌شوند که نمونه بارز آن، سنگ‌های مصنوعی هستند. سنگ مصنوعی از بازیافت ضایعات سنگ طبیعی تحت پرس و فشار در مرحله اول و در نهایت پخت در مرحله دوم تولید می‌شوند. فرآیند پخت، مهم‌ترین مرحله تولید سنگ‌های مصنوعی است. در این فاز، رزین‌های مختلف با سنگ‌های بازیافتی ترکیب و در حرارت و فشار کنترل‌شده پخت می‌شوند.
با توجه به فرآیندهای رنگ‌پذیری و شکل‌دهی، انواع سنگ‌ها با مدل، طرح و رنگ‌های گوناگون تولید می‌شوند.
انواع سنگ‌های مصنوعی به شرح زیر است:
1 - سنگ با سطوح صاف شامل صیقلی، مات و نیمه‌مات
2 - سنگ با نقوش برجسته 
همچنین انواع طرح‌های سنگ‌های مصنوعی به قرار زیر است:
1 - سبک سفال
2 - سبک معرق
3 - سبک مس
4 - سبک مشبک 
5 - سبک کاشی
6 - سبک گچبری
7 - سبک چرم
8 - سبک فرش
9 - سبک چوب 
همچنین انواع سنگ‌های صاف با طرح‌های بادبر، تیشی، سنگ‌پله، درپوش و لاشه‌ای تولید می‌شود.
از ویژگی‌های سنگ‌مصنوعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1 - تنوع در رنگ با قابلیت اجرای طرح‌های مختلف و دلخواه
2 - سبک‌تر از سنگ‌های طبیعی و با وزن مخصوص 1600 تا 1700 کیلوگرم بر مترمکعب است که همین امر باعث وزن کمتر ساختمان و در نتیجه کاهش اثر زلزله بر ساختمان می‌شود.
3 - قابلیت جذب آب در حد صفر
4 - عدم محدودیت در ابعاد تولیدی با نصبی همانند سنگ طبیعی 
5 - استقامت (کشش و فشار) بالاتر از سنگ‌های طبیعی
6 - اسکوب سرخود است. بدین معنی که برخلاف سنگ‌های طبیعی در اثر عوامل جوی و عدم چسبندگی به مرور زمان از بدنه ساختمان جدا نمی‌شود، از آشناترین معایب سنگ طبیعی، همین جدا شدن تدریجی از بدنه ساختمان است.
7 - مقاومت بالا در برابر عوامل جوی 
8 - استحکام و انسجام بالا
9 - تنوع‌پذیری بالا
10 - نصب راحت و بدون دردسر
بدون شک می‌توان گفت که تولید سنگ مصنوعی در کشور، اشتغالزا و درآمدزا است، چرا که با احداث و راه‌اندازی خطوط تولید این محصول، نیروی انسانی قابل ملاحظه‌ای مشغول به کار شده و درآمدزایی مطلوب حاصل می‌شود.
قطعا با حمایت‌های دولت و مشارکت بخش‌خصوصی تولید سنگ مصنوعی گسترش چشمگیری در آینده‌ای نزدیک داشته و به صنعتی سودآور بدل خواهد شد. آری، سنگ مصنوعی جایگزین مناسبی برای سنگ طبیعی است.
سنگبری و تکنیک‌های آن
بریدن نقوش و خط نگاره‌ها به صورت مسطح برای پرداخت و تزئین طرح و زمینه با استفاده از ابزار برش را «سنگبری» یا «برش سنگ» می‌نامند. معرق و مشبک، از انواع این روش هستند.
معرق‌کاری
بریدن، کنار هم چیدن و چسباندن سنگ‌های رنگارنگ لایه شده برای ایجاد طرح و نقش با ابزار برش و سایش را معرق‌کاری سنگ می‌گویند. از معرق سنگ برای تزئینات بنا مانند اندازه و کف و همچنین انواع سطوح مانند صفحه میز استفاده می‌شود. 
معرق سنگ بیشتر بر سطوح تخت و گسترده اجرا می‌شود. در این هنر می‌توان از تسمه‌های برنجی و نوارهای سنگی پهن و باریک به منظور ایجاد قاب به دور نقش اصلی معرق (شبیه جدول‌کشی در تذهیب و نگارگری) نیز استفاده کرد.
نقوش مورد استفاده در معرق سنگ شامل طرح‌ها، نقوس سنتی (اسلیمی و ختایی، گره‌ها و خط نگاره‌ها) و طرح‌های متنوع دیگر است.
مشبک‌کاری
بریدن بخش‌هایی از لایه سنگ براساس طرح به وسیله ابزار برش و ایجاد شبکه و روزنه را مشبک‌کار سنگ می‌گویند. از مشبک سنگ برای ساخت نورگیر، هواکش و جداکننده فضاها در بنا استفاده می‌شود، این جداکننده‌ها غالبا به شکل مسطح بوده و حجم، ابعاد و اندازه متناسب با کاربرد دارند.
نقوش رایج در مشبک سنگ علاوه بر طرح‌های مهندسی مانند گره، نقوش اسلیمی و ختایی، طرح‌های جانوری و خط نگاره‌ها نیز هست. با این تفاوت که در برخی طرح‌ها مانند گره‌ها، پراکندگی شبکه‌ها در سطح کار متعادل است. بدین معنی که نقوش ما بین خطوط اصلی گره، برش خورده و خالی می‌شوند. ولی در مورد نقوشی مانند گرفت و گیر، طرح اصلی ثابت بوده و شبکه تنها بر روی زمینه ایجاد می‌شود. لازم به ذکر است که نقوش استفاده شده در مشبک باید به یکدیگر پیوسته باشند تا ساختار شبکه متعادل و پایدار بماند.