قبل از اسلام:شامل دوره های مختلفی است که در تکامل این هنر در قرون بعدی تاثیر بسزایی دارد، از 2000 سال پیش ایرانیان انواع تزیینات گچ را به کار برده و به تکمیل آن کوشیده اند

هخامنشیان: در تخت جمشید بعضی از ستونهای داخلی کاخها را نخست گچ کاری و سپس با رنگهای آبی و سفید و سرخ نقاشی کرده اند.

پارتها: با ادغام عناصر یونانی و ایرانی معماری پارتی به پیشرفت اشکال معماری کمک شایانی کرده است میتوان گفت تزئینات گچبری در ایران از زمان پارتها شروع ودر دوره ساسانی به اوج خود رسید.از نمونه گچبری دوره پارتیان (قصر آشور)به صورت تزئین نمای قصر با نقوش گیاهی و هندسی به کار رفته است ،همچنین در اوروک تزئینات گچبری که به شکل اشکال گیاهی ،هندسی و ستاره نمایان است از هنر یونان گرفته شده است. پیکر سازی با مواد گچی در ایران با دوره ی پارتیان ظاهر میگردد گچ بنا به خاصیت سخت شدنش بر گل پخته مزیت دارد واین نشان میدهد که چرا ایرانیان در هزاره دوم برای ملات تاقهای آجری خود از آن استفاده کرده اند. در دوره پارتها نقاشی با گچبری آمیخته و قواعد خاص خود را به آن تحمیل کرده است: نقوش بدست آمده به شکل قلّاب دوزی در آمده و شکلهای هندسی پیوسته تکرار میشوند

اشکانیان:به منظور محفوظ ماندن دیوار های خشتی از رطوبت سفید کاری با گچ رواج یافت که خود نیز نوعی تزیین محسوب می شد و از زشتی دیوارهای خشتی می کاست.

 ساسانیان:دیوارهای آجری ابنیه ساسانی با ضخامت زیاد گچ اندود شده و از خصوصیات تزئین آنها نقش های برجسته بزرگ بود که گذشته از طرحهای گلدار شامل تصاویر حیوانی و انسانی نیز می شد. در مقبره هایی که نزدیک زیگورات چغازنبیل قرار دارند،دیوارهای داخل مقبره ها را با اندود گچ سفید کرده اند ،همچنین تعداد زیادی پلاکهای تزئینی و حلقه هایی از گچ بدست آمده که دارای نقوش و طرحهای هندسی هستند،در دوره ساسانیان نمونه به کمال رسیده ای از آثار گچبری ارائه شده اند(تیسفون و بیشاپور)موضوع آنها طرحهای گیاهی و ساقه و برگ مو خوشه انگور میباشد.،کاخهای ساسانیان اغلب با سنگ و گچ ساخته میشد ولی آنها را با گچبری عالی،موزاییک ،نقاشی و ایجاد نقوش برجسته زینت میدادند.هنر گچبری در این دوران دیوار را در تصرف خود میگیرد ولی هیچگاه به آن متعلق نمیگردد. در تزیینات گچبری ساسانی طرح های هندسی و گلسازی بیش از شکل های هندسی دیگر وجود دارد،نقش ها و طرحهای روی آثار هنری قبل از تاریخ ودوران آغاز تاریخ حالت غیرطبیعی داشتند و موتیفهای ابتدایی طرح هایی در ردیف زیگزاگ یا خطوط موازی یا متحدالمرکز بوده است.این طرح ها در هر یک از دوره های تاریخی شکل و حالت مخصوص به خود گرفته در دوره ساسانیان هنرمندان سعی کرده اند تا تزئینات با حالت طبیعی خود ظاهر شوند یعنی اگر شاخ و برگ درختی و یا نقش حیوان یا انسان مورد توجه بوده است به همان ترکیب رئالیستی و واقعی خود نقش گردد،در نتیجه طرحهای اصلی در این دوره دسته جات گیاهی و انسانی در هنر گچبری بوده است،نقوش هندسی دوره ساسانیان از خطوط مستقیم و شکسته در حالات مختلف به چشم میخورد و غالبا در حاشیه متن گچبری به کار رفته اند. از نقش صلیب شکسته که اغلب به طور مجزا و منفرد یا با ترکیباتی از گلهای لوتوس درآمیخته استفاده شده است در طرحهای گچبری این دوره اشکال مربع و مستطیل شکل به عنوان قاب گچبری استفاده شده ودر حالی که حاشیه را در بر دارد فراوان به چشم میخورد، اینگونه طرح ها در آثار طاق کسرا وجود دارد.در طرح های این دوره قطعاتی از گچبری دارای طرحهای گیاهی با نقوش استیلیزه (غیرطبیعی)به طور فراوان موجود میباشد،ازجمله این طرحها در شهر تیسفون بدست آمده است،نقوش این دوره شامل گل لوتوس،نیلوفر،بلوت،ذرت،میوه انگور،نقش شبیه برگ انجیر و نخل و نقوش کنگره ای است.در آثار گچبری دوره ساسانیان از نقش انسان بسیار کم و نادر استفاده شده است و آنچه که وجود دارد الهامی از حجاری و سنگ تراشی بوده است از جمله (نیم تنه اردشیر دوم).نقش انسان و حیوان و نقوش اساطیری که اینگونه با کیفیت سمبلیک در نظر گرفته میشد گاهی درون قابهای گچی ظاهر میشد و نیز نقشی از یک درخت که نامش در دوران اساطیری درخت زندگانی است. طرح های حیوانات روی آثار گچبری ساسانیان نقش شتر،گراز،شیر،عقاب و پرندگان کوچکی که بیشتر در تزئین فضاهای خالی به کار میرفت میباشد